Với tay là đến

Càng đi càng xa.

Hoá ra. Con đường thân thuộc nhất, gần gũi nhất gắn bó dài tuổi thơ, khi bắt đầu là một bào thai, tấp tểnh tròn co trong bụng mẹ, sấp ngửa lên xuống như sóng biển sáng dâng chiều rút, hay lúc chạy cá ngoài bãi mỗi khi thuyền về.

Thế mà bây giờ.

Đại Dương - bào thai bé bỏng ngày ấy - không nghe, không biết không trông thấy gì.

Vừa đi qua nhà mà cứ như nhà ở hành tinh khác. Bố mẹ ở ngoài biển. Lạc đã dỡ về, phơi chật kín lối vào. Ngóng vu vơ nhà hàng xóm, tịch không có bóng người. Mùa làm ăn, trẻ già lớn bé ra biển tuốt tuột. Cứ ra biển là có tiền.

Chiếc xe Honda Accord đời mới lừ lừ trôi trên con đường nhỏ, phẳng. Kính xe đen. Người trong xe nhìn ra thấy tất. Người ngoài chịu. Đại Dương chăm chăm nhìn chợ chiều riu riu trong những tia nắng quái tai ác sau một ngày nung đốt.

Chợ chiều.

Dương nhớ ngày xưa. Sao bỗng nhiên tất cả lại xếp hàng thẳng trở về trong trí nhớ thế này nhỉ. Hay bị kỷ niệm chi phối, là người uỷ mị, yếu lòng. Hoặc là người gần đất xa trời, hoặc biết mình sắp trắng tay, phá sản. Ngày xưa. Mẹ gánh Dương một bên, gánh tép một bên, đung đưa, đung đưa từ chợ chiều về.

Qua khu chợ. Qua rặng phi lao. Là biển.

Ngày xưa. Lúc mới biết chạy. Mẹ hay thả Dương bập bõm bước trên cát, gần với mép sóng. Thỉnh thoảng, có một con sóng nhẹ nhàng, cố cố chạy vào liếm chân thằng bé một cái. Lúc đầu. Nó sợ. Sau quen. Cứ mỗi khi mẹ cắp nách ra bãi là cậu tụt xuốt, chạy lao ra biển, lăn lộn như một con cá gặp nước. Không có nước. Nó sẽ chết khô.

Đã nghe tiếng biển ì ầm ngoài xa. Nặng nặng một âm thanh muôn thủa, đều đều nhưng quyến rũ, lôi kéo vô cùng. Hàng quán hai bên đường mọc nhanh như cỏ dại sau mưa. Cần thì phục vụ thêm món tự có. Miễn là ra tiền. Nhà nào cũng treo đung đưa trong gió những áo tắm, quần bơi loại rẻ tiền, mạt hạng, mặc một vụ nghỉ là vứt. Vài lốp xe ô tô bơm căng làm phao. Mực khô. Cá khô. Nước mắm. Tôm ghẹ... buộc chặt mắt thao láo, chân đủ tám cái ngọ nguậy chứng tỏ sự sống. Và cạnh đó. Là hàng sống. Những cô gái quê phốp pháp. Ngực to. Bàn tay bàn chân to. Mặt phấn son rẻ tiền không biết trang điểm lem nhem, xanh ra xanh, đỏ ra đỏ. Đánh phấn dày như trát xi măng trứng cá vẫn nghênh ngang ngạo nghễ ngẩng cao đầu... Ngẩn ngơ đần độn ngồi dãi thẻ chả ra bán tôm cua cá mực, nước mắm. Mạnh ai nấy ngồi, mặt ai ngu người ấy chịu. Thấy có chiếc ôtô xịn lừ lừ trôi trên con đường nhỏ, các cô không ai bảo ai, cùng loé lên trong đầu là khách đang đi săn hàng, chạy túa ra vẫy.

Chiếc xe như điếc, như câm, chạy lừ lừ rất quen ra trước biển.

2. Hơi thuốc Vinataba nặng xộc thẳng lên óc một tia chói gắt, đắng nghét. Hai sống mũi cay. Trán bỗng nhức nhối. Mắt hoa và cổ họng khô. Hơi thuốc đầu tiên trong đời luôn để lại những ám ảnh nặng nề, dù cho bây giờ, thuốc lá hạng nặng nhất cũng chỉ giúp cậu tan bớt cơn vật trong lúc đói thuốc, thiếu rượu. Thường thì người ta không ý thức những chuyện,chi tiết đầu tiên của một sự việc kéo dài suốt cuộc đời, nhưng thế quái nào nó lại lù lù trong một góc của bộ não, càng ngày càng rõ nét theo thời gian.

Hôm cô gái dễ hơn mình đến mười tuổi sà gần mặt, thở phì phò sát tai. Em nhờ anh đứng gần bên em vì em say quá, sắp ngã rồi, mà ngã ra đây thì ngượng lắm. Có cái mùi nước hoa gì mà đến bây giờ, ba năm sau mình vẫn thấy nó quanh quẩn.

Hút thuốc phiện không nặng nề như hơi Vinataba đầu tiên.

Có lẽ tại có người hướng dẫn, có bàn tay ve vuốt, lại thơm và mát. Nói chung, mình thấy là đàn bà da phải mát.

3. Người dân làng biển muôn đời vẫn thế. Sóng có thể to. Biển có thể động. Những chính biến thể chế quốc gia này, quốc gia kia họ cũng nghe ngóng từ các bản tin của Đài truyền hình. Tin và ham xem truyền hình, nhưng lại không thấy cần phải vận vào cho mình những trông tin thật cần để tránh cạm bẫy hay rút kinh nghiệm.

Sáng nay. Bố bảo mẹ: Tôi đi sang xóm Cù mua vài thứ, trưa về, chuẩn bị mai đi tàu lớn. Mẹ vừa xếp mấy quả ổi xanh, miếng mít gọt sạch thơm thơm, vài quả thị vẹo, giọng nhập nhèm: Ông đi dễ đến ba ngày. Năm ngày. Ông đáp rồi cun cút đi. Đơn giản thông tin chỉ có thế. Nhưng đủ.

Hai người hai hướng nhưng cuối cùng cũng gặp nhau ở biển.

Biển tung bọt trắng ầm ào. Vào đến bờ, bọt vỡ tung, tan biến, trơ ra những lưng là lưng, rốn là rốn. Đúng là người đẹp bao giờ cũng lợi. Lợi nhất khi ở biển. Xấu đẹp thấy ngay, không gì che được.

Mẹ ngồi cạnh những dãy hàng rong dọc bãi biển. Ngóng khách quen khách lạ như một phản xạ nhiều khi không phải là vì họ sẽ mua hàng của mình. Đơn giản, ngồi không thì nhìn, cho đỡ chán. Vậy thôi.

Bây giờ đã là chiều. Mặt trời lừ đỏ như đốt sóng, như muốn luộc chín lũ người bé tí đang nhảy tưng tưng kia.

4. Chiếc xe đã chọn được chỗ đỗ. Lái xe và Dương cùng đi ra.

Tất cả những ai có đủ hai mắt là nhìn. Dương cũng nhìn lại. Không phải Dương thích nhìn họ, mà là anh muốn tìm mẹ. Đông thế kia, lại chia làm hai phe. Phe thỗn thện phơi bụng phơi rốn chắc chắn không có mẹ trong đó, phe quần áo đủ đầy nhưng giống nhau cứ nhuôm nhuôm, mờ mịt khó nhận quá.

Có một cái mẹt đựng vài quả thị, mấy quả ổi, gói kẹo văng ra chân mình. Tiếng kêu thất thanh. Một thân người đổ lên làm Dương chao đảo. Mẹ. Mẹ. Đúng mẹ rồi. Con về lâu chưa? Sao biết mẹ ở đây mà tìm? Dương cười, da xanh gầy trắng nhởn dù là chiều xuống đỏ lừ nhuộm đến cây còn thẫm. Mẹ cuống cuồng hỏi con về lâu không, ăn gì chưa, uống gì chưa, bao giờ đi tiếp. Con giai chỉ cười, vẻ điềm đạm chững chạc lạ lùng, hiếm thấy. Dương hỏi bố đâu. Mẹ bảo về nhà bây giờ chắc gặp. Con giai bưng mẹt quả lăn lăn, mời mẹ lên xe con đưa về. Mẹ cười bẽn lẽn bảo mẹ chân đất, trèo lên xe của con cho bẩn hết à, với lại mẹ cả đời không đi bao giờ, say chục ngày chưa chắc tỉnh lại. Con cứ về trước đi, mẹ chạy mua cua, mua mực tươi về cha con uống chén rượu.

5. Dùng dằng mãi rồi cũng rứt ra mà đi. Sao bao lần chia tay con lên thành phố học không như lần chia tay này. Lúc bố mẹ vui vẻ thì con lại bịn rịn. Ra đến đường. Tất cả tối đen. Chỉ có gió là hào phóng, mạnh mẽ mang đủ mùi hương vị không thể lẫn vào đâu. Mùi nước mắm, mùi tanh, mùi mặn nồng ấm áp.

Dương tưởng không đi nổi. Đến lúc đi được lại sợ mình không giữ nổi lòng nói ra những điều có thể làm bố hay mẹ đột quỵ. Thế là đi. Như trốn. Như chạy. Như đứa con chẳng ra gì vừa về nhà thấy bố mẹ nghèo bỏ đi. Trong khi bố mẹ thì báo cả xóm đến luộc lạc uống rượu chia vui cho nhà tôi. Con tôi được đi học tận nước ngoài. Con tôi sẽ là anh kỹ sư mai sau về giúp nhiều thì không biết chứ chắc chắn giúp được người vùng mình xây cái nhà máy đông lạnh, bảo quản hải sản, khỏi thiu thối, mất giá. Cả xóm biển rôm rả như sắp có đám lễ. Bố mẹ tần ngần. Vui thế mà con bỏ đi. Con giai nói như nuốt tiếng vào trong, tức ngực quá. Con không thể ở thêm được, bố mẹ cứ coi như con vẫn ở nhà.

Lại một vòng ngang biển.

Biển đêm. Đùng đục mây xa báo hiệu hôm nay trăng muộn và sáng. Bãi tắm vẫn đông, thấp thoáng những dáng người. Dương mở cửa xe bước xuống, bỏ giày đen bóng mũi dài hợp mốt mượn anh công an chưa vợ trót yêu đơn phương cô diễn viên đang học hát chèo. Chân trần. Giẫm lên cát mát dịu dàng. Gió lồng lộng thốc vào mặt, trùm lên đầu. Một lần về với biển. Để đi. Một lần về với mẹ để rời xa vĩnh viễn.

Chui vào trong xe. Chạy chậm, gió thổi thốc tháo. Đại Dương lôi trong chiếc cặp đen mang theo một bơm kim tiêm đầy nước trắng, lấy một tay bóp chặt cánh tay kia, co vào, ruỗi ra cho nổi ven, và cắm phập kim tiêm vào.

Ngoài kia. Biển chỉ còn là tiếng sóng ầm ì.

Đại Dương ngả người ra xe, mắt nhắm lại.

6. Buổi sáng. Trại cai nghiện thức giấc sớm. Công việc của ngày hôm qua như ngày hôm nay. Ngày mai chắc cũng vậy...

Riêng đối với Dương chắc khác. Nằm bệt trên giường, toàn thân như sáp và xương tan biến, còn lại đúng đôi mắt. Dương nhìn ra ngoài những chấn song sắt.

Ngoài kia. Trời tháng chín nắng hanh hao vàng rượi. Nắng chạy rất xa làm cảnh vật như trong hơn. Dương ở đây gần một năm, đủ dài bằng cả quãng thời gian sống từ lúc còn trong bụng mẹ nhấp nha nhấp nhô trên đường.

Hôm qua. Giám thị báo hôm nay trại đón khách. Nếu không nằm thế này chắc chắn mình sẽ hát ít nhất ba bài trong buổi biểu diễn văn nghệ. Dương thở dài. Không nhìn ra ngoài trời nắng hanh hao ong vàng nữa, lại nhìn lên trần nhà.

Dương nhìn thấy biển. Thấy ngày bố mẹ ngậm ngùi thu va hà vén dúi tiền cho con ở bến xe lên tỉnh học đại học. Mẹ còn nhét xuống chân gói cá thu khô, suýt nữa cả can nước mắm nếu anh tài không nhìn thấy bắt mang xuống khỏi xui. Dương thấy hết. Trọn vẹn từng đường gân thớ thịt cảm nhận được hết cuộc đời không phải là dài nhưng có lẽ là đủ với mình. Cảm nhận được sự tan rã thân xác như một con cá còn sống nhưng nhiễm độc chờ chết trương phình giương đôi mắt cá chết nhìn lũ bọ rỉa thịt mình nhấm nháy.

7. Biển hôm nay động. Bãi tắm vắng. Nghe đâu có cơn bão đang về. Bố vẫn ra biển. Mẹ thì sắm nắm đôi quang gánh lấy vài chục cân riu về muối. Bố từ ngày con giai về rồi đi lúc nào cũng cười. Tất tật mọi chuyện từ xa đến giờ có thể làm bố cáu giận muốn hét to hoặc phải đập phá một cái gì thì bây giờ, bố chỉ cười và cho qua. Không ai hiểu điều đó, chỉ mình bố hiểu. đấy là liều thuốc tiên con trai bố hôm nào vừa về tiêm vào người bố. Con trai về chào bố mẹ để đi nước ngoài du học. Trong lúc học con trai sẽ đi làm thêm lấy tiền sau về xây nhà, lấy vợ đẻ con. Con trai bảo dứt khoát sẽ lấy vợ ở quê chứ không dặt dẹo bám lại Hà Nội như bao đứa dặt dẹo khác chết đói chết khát làm thuê làm mướn đủ nghề vẫn không chịu về quê danh giá. Con trai còn bảo lúc con trai về, sẽ giúp huyện xây nhà đông lạnh... Nghe con trai nói, nhìn mắt con trai đầy ánh sáng, ông như được hồi sinh thành người khác. Một thế giới khác không giống thế giới ông đang sống cùng tồn tại và nuôi dưỡng ông. Bà cũng vậy. Từ lúc con trai về rồi đi, bà bỗng có nhu cầu buôn chuyện. Gặp ai cũng chào, cũng hỏi, và nếu ai có thời gian là bà kể về con trai. Ông ngồi trên chiếc tàu lớn đang dong buồm ra khơi.

Phía chân trời, mặt trời lên. Một vầng đỏ tròn cháy bừng trên mặt sóng xanh ngăn ngắt như bừng lên nghìn ánh nắng hy vọng sau những ngày mưa, như niềm tin của ông vào một ngày mai, rất gần, con trai ông trở về cùng ông sống trên miền đất mặn.

Lúc đó. Trong trại. Đại Dương giương đôi mắt đục như có một màn sương che phủ ra để nhìn ra song cửa sắt. Cố nhấc một cánh tay để kéo tấm màng che đang kéo tối dần tất cả những gì gọi là cuộc sống trước mắt. Nhưng cánh tay cũng như tay ai mất rồi. Tay tan đi đằng tay. Chân biến đằng chân. Vừa nặng vừa nhẹ, mà là không có gì.

Bỗng dưng có một luồng ánh sáng chói chang chiếu thẳng vào mặt con trai. Mọi sự bừng lên ánh mặt trời cháy bỏng trên mặt biển xanh. Dương nhìn thấy bố đang dong thuyền về buổi chiều nhuộm nắng. Thấy mẹ cắp chiếc thúng nhỏ chạy ra đựng mực tươi về luộc chấm mắm tôm tươi. Dương thấy hết. Tất cả thật gần. Như thể chỉ cần với tay là đến. Với tay là có. Bố. Mẹ. Tuổi thơ đẹp đẽ, đơn giản trong ngần. Học bổng đi du học. Nhà máy đông lạnh... Chỉ cần. Với tay là đến...

Nguyễn Thị Thu Huệ